Sent to you by Mehrdad via Google Reader:
via سایت خبری تحلیلی کلمه on 1/3/10
کلمه: جامعه مدرسین حوزه علمیه قم تنها چند روز پس از درخواست حامیان دولت، تقاضای آنها را اجابت و در قالب «یک پرسش و پاسخ فقهی» آیت الله «یوسف صانعی» را فاقد شرایط مرجعیت اعلام کرد.این تشکل که 50 روحانی عضو آن هستند، در پاسخ به پرسش جمعی که «استادان و فضلای حوزه های علمیه» معرفی شده اند، تصریح کرد؛ «با توجه به پرسش های مکرر مومنان، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم بر اساس تحقیقات به عمل آمده در یک سال گذشته و پس از جلسات متعدد به این نتیجه رسیده است که ایشان فاقد ملاک های لازم برای تصدی مرجعیت هستند.» به گزارش اعتماد، تصمیم جامعه مدرسین حوزه علمیه قم در سلب ویژگی های مرجعیت از یک مرجع تقلید طی 30 سال گذشته - پس از پیروزی انقلاب - برای دومین مرتبه است که به وقوع می پیوندد. تاکنون تنها آیت الله «سیدمحمدکاظم شریعتمداری» در سال 61 با چنین آرایی روبه رو بوده است. اما فراتر از اعلام چنین مواضعی، موضوع آن است که آیا یک تشکل، نهاد یا حتی اشخاص می توانند مرجعیت را از مرجع تقلید سلب کنند یا خیر؟مرجع تقلید بنا بر تعریف جلد اول کتاب توضیح المسائل مراجع، به مجتهد جامع الشرایطی گفته می شود که مرد، بالغ، عاقل، شیعه دوازده امامی، حلال زاده، زنده و عادل باشد و بنا بر احتیاط واجب حریص به دنیا نباشد و از دیگران اعلم باشد. همچنین انتخاب مرجع تقلید نیز با سه شرط همراه است؛ نخست اینکه «خود انسان یقین یا اطمینان پیدا کند، مانند اینکه انسان خود از اهل خبره باشد و بتواند مجتهد اعلم را بشناسد.»دوم آنکه اجتهاد و اعلم بودن شخص به حدی شایع باشد که از شیوع و شهرت برای انسان اطمینان حاصل شود. نکته سوم که مهم تر از دو مورد دیگر است تشخیص مجتهد اعلم توسط «دو نفر عالم عادل» است تا «اعلم بودن کسی را تصدیق نمایند، به شرط آنکه دو نفر عالم عادل دیگر با گفته آنان مخالفت ننمایند.»از این توضیحات چنین بر می آید که تشخیص مرجعیت یک روحانی مجتهد امری فردی، مردمی و خودجوش است. به آن معنا که چند نفر عادل می توانند فردی روحانی را برای مرجعیت پیشنهاد دهند. از این رو گنجاندن تعیین خصوصیات مرجع تقلید و معرفی یا حتی سلب آن در چارچوب یک نهاد مشخص امری بدیع است که علما معتقدند چندان در چارچوب فقه شیعه نمی گنجد. رسیدن به درجه مرجعیت برای یک طلبه حوزوی روندی طولانی و همراه با تحقیق، نگارش و ممارست فراوان است. تا آنجا که نظرات فقهی آن روحانی در حوزه های علمیه و سایر مجامع مورد توجه قرار می گیرد، کتاب و رساله می نویسد و برای مرجعیت آماده می شود. بر این اساس تاکنون یک نهاد مشخص به شکل ایجابی مراجع تقلید را معرفی یا شرایط مرجعیت را سلب نکرده است و اقدام جامعه مدرسین حوزه علمیه قم از این منظر موضوعی جدید و نگران کننده است. علمای شیعه معتقدند در صورتی که یک مرجع خصوصیات مرجعیت را از دست بدهد، این مردم و مقلدان وی هستند که آن را تشخیص می دهند و به تدریج از حلقه مقلدان او خارج می شوند. به ویژه آنکه وی از سوابق مشخص و درجه فقهی ممتازی برخوردار است.این روحانی 72 ساله مقیم قم از کودکی وارد حوزه علمیه شد و پس از گذراندن دروس مقدماتی و کسب فیض از علمای حوزه علمیه اصفهان، روانه قم شد. او در سن 18سالگی رتبه اول را در امتحانات سطوح عالی حوزه کسب کرد که بسیار مورد توجه آیت الله بروجردی قرار گرفت. آن گونه که پایگاه اطلاع رسانی آیت الله صانعی نوشته است، وی از همین سال در کلاس های درس خارج، اصول فقه و مبانی متقن امام خمینی (ره) شرکت می کرد و از محضر استادان بزرگی چون آیت الله بروجردی، آیت الله محقق داماد و آیت الله اراکی بهره می برد. نتیجه این تلاش ها دستیابی به مرحله اجتهاد در سن 22 سالگی و آغاز رسمی تدریس خارج فقه در سال 54 بود. این روحانی نام آشنا نزدیک به 25 سال است که کتاب تحریرالوسیله امام خمینی(ره) را در درس خارج فقه خود تدریس می کند و همزمان کتاب های متعددی را نیز به رشته تحریر درآورده است که برخی از آنها چنین هستند؛ «رساله توضیح المسائل، مناسک حج، مجمع المسائل، منتخب الاحکام، استفتائات پزشکی، مصباح المقلدین، احکام بانوان، کتاب الطلاق، رساله لاضرر، رساله یی در تقیه و رساله یی در قاعده فراغ و تجاوز.» آیت الله صانعی علاوه بر کسب سوابق برجسته علمی، در مبارزات انقلابی نیز فعال و از مروجان انقلاب بود و پس از انقلاب به عضویت فقهای شورای نگهبان قانون اساسی درآمد. مدتی نیز دادستانی کل کشور را بر عهده داشت. امام خمینی در جلد 17 صحیفه نور درباره آیت الله صانعی نوشته اند؛ «من آقای صانعی را مثل یک فرزند بزرگ کرده ام. آقای صانعی وقتی که سال های طولانی در مباحثاتی که ما داشتیم تشریف می آوردند. ایشان بالخصوص می آمدند با من صحبت می کردند و من حظ می بردم از معلومات ایشان. و ایشان یک نفر آدم برجسته یی در بین روحانیون و مرد عالمی است.» نام آیت الله صانعی در جلد سوم کتاب اسناد انقلاب اسلامی پای حدود 30 اعلامیه سیاسی و انقلابی در سال های دهه 40 و 50 به ثبت رسیده است. اما آیت الله صانعی در حوزه «افتا» نیز معروف به مرجعی سخت گیر است، چنان که به نقل از شیخ انصاری همواره تاکید می کند؛ «از احتیاط های خود بکاه زیرا دین اسلام، شریعت آسان است.»با این حال وی در عین سخت گیری در حوزه افتا، در اصول فقه از نظراتی مترقی برخوردار است و فتاوی وی راجع به عدم تبعیض در بسیاری از امور از جمله حقوق زنان بی نظیر بوده است. با این همه نظرات فقهی و سیاسی آیت الله صانعی همواره منتقدان جدی داشته است و این موضوع پس از برگزاری انتخابات ریاست جمهوری دهم و موضع گیری های صریح وی شدت گرفت. تا آنجا که معترضان به عقاید فقهی و سیاسی وی خواستار سلب مرجعیت او شدند و دفاترش در شهرهای مختلف مورد حمله مخالفان قرار گرفت. آخرین درخواست در روزهای گذشته از سوی برخی از مجامع و گروه های فعال در قم ارائه شد. آنها از جامعه مدرسین حوزه علمیه قم درخواست کردند شرایط مرجعیت آیت الله صانعی را سلب کنند و این تشکل نیز 16 سال پس از اینکه یک بیانیه درباره معرفی مراجع جایزالتقلید صادر کرد، اطلاعیه یی عکس آن برای اعلام فقدان شرایط مرجعیت یک مرجع تقلید ارائه کرد. هم اکنون باید دید که اقدام جامعه مدرسین به دبیرکلی محمد یزدی چه واکنشی در میان فقها، علما و نیز مقلدان و محافل مذهبی خواهد داشت.
Things you can do from here:
- Subscribe to سایت خبری تحلیلی کلمه using Google Reader
- Get started using Google Reader to easily keep up with all your favorite sites
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر